Layer-2 và các giải pháp mở rộng blockchain

Sự kiện Chào Buổi Sáng Việt Nam 2024 (GM Vietnam 2024) diễn ra vào ngày 7 và 8 tháng 6 tại trung tâm hội nghị THISKYHALL, Thủ Đức, mang đến cơ hội cho người tham dự để lắng nghe chia sẻ từ các nhà lãnh đạo ngành, kết nối với những người có cùng chí hướng, khám phá tương lai của Web3 và đi đầu trong đổi mới Web3.

GM Vietnam 2024: Layer-2 và các giải pháp mở rộng blockchain

Sau ngày đầu tiên tiếp đón tới 10.000 lượt khách, Chào Buổi Sáng Việt Nam 2024 (GM Vietnam 2024) ngày thứ hai mở màn, dự đoán còn bùng nổ hơn cả ngày thứ nhất.

Các hoạt động bên lề, giao lưu gặp gỡ và đối thoại thẳng thắn nhanh chóng bắt dịp, hòa cùng không khí sôi động náo nhiệt tại sảnh chính. Sau chủ đề về “Làn sóng mới của các Layer-1” của ngày 1, thật là thiếu sót nếu không có một phiên thảo luận về Layer-2.

Hiểu được sự kỳ vọng của khán giả, buổi trao đổi về “Layer-2 và các giải pháp mở rộng blockchain” đã diễn ra ở Hội trường chính với các diễn giả:

• Bayo Akins – Trưởng phòng phát triển đối tác hạ tầng zkSync;
• Trung Banh – Đồng sáng lập và Quản lý sản phẩm Holdstation;
• Tom Ngo – CEO Metis;
• Victor Ji – Đồng sáng lập Manta Network;
• Zuki Hong – Trưởng phòng phát triển Châu Á Thái Bình Dương của Mantle;
• Ken Bassig – Trưởng phòng Tài chính phi tập trung tại Taiko sẽ điều phối phiên thảo luận.

Phí giao dịch là ưu tiên hàng đầu

Đại diện các dự án Layer-2 trên khán đài đều khẳng định phí giao dịch là ưu tiên hàng đầu của họ. Sở dĩ có Layer-2 xuất hiện cũng nhằm mục đích giảm phí giao dịch, giảm tải lưu lượng cho chain chính và tăng cường khả năng mở rộng. Vì thế, một Layer-2 có làm tốt vai trò của mình hay không, đều nhìn vào mức phí gas tiêu thụ.

Cột mốc “game changing” của Layer-2 chính là nâng cấp Dencun được triển khai vào ngày 13/03/2024, trang bị cho các layer-2 Ethereum đề xuất EIP-4844 quan trọng, trong đó cung cấp một cấu trúc tạo block mới có tên là “blobs” để chứa dữ liệu giao dịch thay thế cách thức “calldata” thông thường, qua đó giảm đáng kể chi phí giao dịch.

So sánh phí gas trên các Layer 2. Nguồn: Growthepie

Nếu xét theo mức phí trung bình, chúng ta có thể chưa thấy được rõ trước và sau Dencun thì gas fee được giảm bao nhiêu lần. Một số trải nghiệm dưới đây sẽ cho thấy sức ảnh hưởng hậu Dencun:

Tài khoản @0xCygaar đã mint 999 token ERC20 trên một hợp đồng thử nghiệm mà bản thân account này đã triển khai trên zkSync vào năm ngoái. Thực tế chi phí đã giảm khoảng 10 lần.

• Chi phí trước khi sử dụng blobs: 0,81 USD
• Chi phí sau khi sử dụng blobs: 0,08 USD

Did a quick benchmark test to see EIP-4844 savings in action.

I minted 999 ERC20 tokens on a test contract I deployed on @zksync last year.

Cost pre-blobs: $0.81
Cost post-blobs: $0.08

Around a 10x reduction in fees 🔥 pic.twitter.com/w9Wg6U30gw

— cygaar (@0xCygaar) March 13, 2024

Phía Optimism, vốn phí gas đã được giảm thiểu sau nâng cấp BedRock và nay sau khi tích hợp blobs phí gas lại tiếp tục được giảm hơn nữa.

Optimism hay zkSync?

Trong các dự án tham gia thảo luận, Mantle, Manta, Metis sử dụng OP Stack với công nghệ Optimism Rollup, trong khi chỉ có 1 đại diện đến từ team zkSync. Nếu đơn thuần so sánh như vậy, hoặc nhìn vào hiệu suất hoạt động của các L2 hiện tại, có thể thấy OP Stack đang chiếm ưu thế hơn.

Chỉ xét riêng về TVL, ngoài Arbitrum ở vị trí đầu bảng, Base, OP Mainnet và Blast tiếp sau đều dùng chung bộ công cụ của Optimism. Điều này mang lại lợi thế xây dựng cơ sở hạ tầng nhanh và hoàn thiện hơn, có nguồn lực kỹ thuật dồi dào cùng hệ sinh thái xoay quanh đa dạng.

Xếp hạng các Layer 2 theo TVL. Nguồn: L2beat

Từ đó giúp các L2 mới ít phải lo lắng về việc sử dụng công nghệ nào, sửa lỗi tìm bug hạ tầng ra sao, mà tập trung toàn bộ vào việc thu hút người dùng, mở rộng hơn nữa.

Zuki Hong nhấn mạnh lợi thế của OP Stack đã hỗ trợ Mantle rất nhiều trên suốt chặng đường phát triển. Mantle giờ đây là L2 xếp thứ 5 thị trường với TVL đạt đến con số tỷ đô. 

Nhưng không thể phủ nhận tiềm năng của zkSync. Tom Ngo không ngần ngại khẳng định “zkSync mới là end-game”, dù Metis của anh vẫn theo hướng Optimism.

Theo Bayo Akins, zkSync có vẻ chậm chân hơn đối thủ vì nền tảng công nghệ phức tạp hơn, và đội ngũ dự án cần xây dựng một cơ sở vững chắc trước khi hướng đến mở rộng. zkSync không gấp rút cạnh tranh mà chọn con đường “chậm mà chắc”, cũng không cần tìm mọi cách thu hút các dự án khác đến sử dụng và xây dựng trên zkSync.

Trong khi đó với ví Holdstation, Trung Banh lại nói vui rằng Optimism hay zkSync họ cũng không mấy quan tâm. Holdstation có thể tích hợp cả 2 mà không gặp bất kỳ rào cản nào. Vì vậy, chính người dùng mới là ưu tiên hàng đầu, chứ không phải nỗi lo lắng về mặt công nghệ.

Mở rộng hơn nữa

Quả thật, người dùng thông thường không quá quan trọng mạng lưới mình sử dụng là công nghệ nào, OP hay ZK cũng được, miễn là mang đến trải nghiệm mượt mà, đơn giản và phù hợp.

Một ứng dụng ví như Holdstation cần là khả năng mở rộng và mở rộng hơn nữa. “Scale more, adapt more” như các diễn giả đều đồng thuận.

Mở rộng ở đây không phải là cạnh tranh với các L2 khác trong miếng bánh thị phần chật hẹp, mà tầm nhìn của các nhà lãnh đạo là mở rộng cả toàn ngành. Miếng bánh phải lớn hơn để các dự án hơn có không gian cạnh tranh và phát triển, chứ không phải chỉ là “zero-sum game”.